Czy plac zabaw w prywatnym przedszkolu powinien być ogólnodostępny? Czy place zabaw finansowane ze środków unijnych lub w ramach innych programów rządowych mogą być zamykane w godzinach popołudniowych i w weekendy? Kto jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo dzieci na szkolnym placu zabaw poza godzinami pracy placówki?
Pod naszym postem dotyczącym finansowania placów zabaw wywiązała się ciekawa dyskusja. Jedna z czytelniczek zadała interesujące pytanie: Czy plac zabaw dofinansowany przez UE powinien być otwarty i udostępniony dla wszystkich dzieci w okolicy?
Zobacz też: Jak zdobyć fundusze na Plac Zabaw?
W ostatnim czasie powstaje bardzo dużo placów zabaw przy szkołach podstawowych i przedszkolach, również tych prywatnych. Budowa części z nich sfinansowana była dzięki pieniądzom z Unii Europejskiej lub publicznych budżetów programów celowych. Zarządcy mają dylemat: jak traktować dostępność takich placów zabaw?
Sytuację można rozpatrywać z dwóch punktów widzenia: Z jednej strony stoją potrzeby rodziców, którzy chcieliby mieć możliwość korzystania z placu, kiedy jest to dla nich wygodne. W ich opinii plac zabaw sfinansowany ze środków publicznych powinien być publicznie dostępny. Z drugiej strony stoi kwestia odpowiedzialności za bezpieczeństwo dzieci bawiących się na placu zabaw. Kto zapewni to bezpieczeństwo kiedy szkoła czy przedszkole są już zamknięte i nie ma w nich pracowników, spełniających funkcję dozorcy?
Otwierać, czy nie otwierać?
Jako użytkownicy musimy pamiętać, że place nie są zamykane z powodu złej woli dyrektorów i wykazać się odrobiną zrozumienia dla ich sytuacji. Ochrona placu zabaw przed uszkodzeniami i zapewnienie bezpieczeństwa bawiącym się na nim dzieciom często wymaga zatrudnienia odpowiedzialnej osoby, co nie zawsze jest możliwe.
Wbrew pozorom i powszechnej opinii to, że miejsce zyskało dofinansowanie w ramach programu rządowego nie oznacza automatycznie, że stało się wspólną własnością. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo użytkowników takiego placu zabaw dalej spoczywa na dyrektorze placówki, a lista jego obowiązków wyszczególniona w rozporządzeniu Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu jest bardzo długa:
Odpowiedzialność prawna dyrektora szkoły
Szkoła odpowiada nie tylko za skutki wypadków, w których bezpośrednio zawinili nauczyciele, czy pracownicy administracyjni. Najczęstszym zarzutem stawianym szkołom jest niedbalstwo. Odszkodowanie należy się więc przy każdym wypadku, który powstał w wyniku zaniedbań. Mogą to być różnorodne zaniedbania dyrekcji w kwestii administrowania obiektem szkolnym np. brak odpowiedniej konserwacja sprzętu* lub zaniedbania nauczycieli, którzy akurat byli wyznaczeni do opieki nad uczniami. Sami uczniowie w wieku do 13 roku życia nie mogą być karani i również za ich zachowania obciążana jest szkoła. Nie da się uniknąć wypadków w szkole, nic więc dziwnego, że szkoły starają się minimalizować prawdopodobieństwo ich powstania. Np. poprzez zamykanie placów, kiedy nie mogą być one dokładnie nadzorowane.
*Orzeczenie Sądu Najwyższego z 29.03.1971 r. (II CR 81/73, OSNCP 1974, Nr 1, poz. 20) „Podmiot prowadzący plac zabaw ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku, jakiemu uległo dziecko w czasie, gdy plac zabaw był otwarty, jeżeli przyczynę wypadku stanowiło dopuszczenie do zabawy na uszkodzonym sprzęcie- także wtedy, gdy nieszczęśliwe zdarzenie miało miejsce po godzinach zajęć.”
Co możemy zrobić aby prywatny plac zabaw został udostępniony?
1. Regulamin korzystania z placu zabaw
Szczegółowe zasady dotyczące dostępności przyszkolnego placu dla dzieci powinny być określone w specjalnie przygotowanym szkolnym „Regulaminie korzystania z placu zabaw”*. Odpowiednio uargumentowana petycja do szefa placówki, czy nawet do wójta miejscowości może pomóc w dodaniu do takiego regulaminu zapisów pozwalających na korzystanie z obiektu pod pewnymi warunkami.
*Przykładowy Regulamin korzystania z placu zabaw SP w Drgaczu
2. Petycja do szefa placówki
Chociaż nie ma żadnego przepisu, który zobowiązywałby do udostępnienia placu zabaw poza godzinami pracy placówki jest to rozwiązanie wskazane* na co można się powoływać przy argumentacji, która miałaby na celu przekonanie szkolnej rady do udostępnienia placu.
*Załącznik do Uchwały RM z 9 lipca 2009 r. pkt. VI „Wskazane jest umożliwienie dzieciom korzystania z szkolnego placu zabaw po zakończeniu zajęć w szkole oraz w soboty i niedziele, pod opieką rodziców lub opiekunów.”
3. Umowa udostępnienia placu zabaw
Dyrektor szkoły mógłby np. udostępnić szkolny plac zabaw po wcześniejszym podpisaniu przez osobę pełnoletnią Umowy*, w której podejmie się ona pełnej odpowiedzialności za użytkowanie mienia oraz sprawowania opieki nad dzieckiem przebywającym na obiekcie. W sytuacji gdy taki plac zostanie udostępniony, za bezpieczeństwo przebywających na nim dzieci odpowiadać będzie rodzic lub opiekun.
*Jako przykład może nam posłużyć formularz Umowy udostępnienia szkolnego placu zabaw ze Szkoły Podstawowej w Drgaczu.
4. Przejęcie odpowiedzialności przez rodziców i opiekunów
Ponieważ szkoła nie ma fizycznej możliwości aby zapewnić bezpieczeństwo wszystkim, którzy chcieliby korzystać z przyszkolnych obiektów poza godzinami jej pracy lub w weekendy, wspomniane przepisy rozporządzenia MENiS odnoszą się do godzin pracy szkoły oraz zajęć pozalekcyjnych (np. półkolonie organizowane w czasie ferii). Szkoła nie ma obowiązku zatrudnienia dodatkowego pracownika do sprawowania opieki nad dziećmi poza godzinami pracy szkoły, ale jeśli dzieci przebywają pod opieką rodziców lub opiekunów- nie będzie to konieczne.
5. Ograniczenie ryzyka wypadków
Wspomnieliśmy wcześniej, że nie da się uniknąć wypadków w szkole. Można za to w efektywny sposób ograniczyć ich występowanie, poprzez przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa oraz częste kontrole fizycznego stanu urządzeń.
Zobacz też: Bezpieczny plac zabaw jest kontrolowany co roku!
6. Ubezpieczenie szkoły od odpowiedzialności cywilnej
Odpowiedzialność majątkową szkoły można też ograniczyć poprzez ubezpieczenie szkoły od odpowiedzialności cywilnej, co może zmniejszyć obawy związane z przyszłymi odszkodowaniami, na które szkole brak pieniędzy.
7. Wasze pomysły
Istnieją miejscowości, w których prywatny plac zabaw jest jedynym miejscem dla dzieci w okolicy. Jeżeli jest zamykany, rodzice nie mają żadnej alternatywy, żeby spędzić z dziećmi czas po pracy. Mamy więc nadzieję, że te punkty pomogą większej ilości rodzin cieszyć się placami zabaw, które w końcu nie powstają po to, żeby ładnie wyglądać i robić wrażenie, ale żeby umożliwić dzieciakom beztroską i bezpieczną zabawę.
A może macie jeszcze jakieś pomysły? Dajcie znać w komentarzach. Dodamy je do listy.
Czytaj także: Rola zabawy w rozwoju dziecka