Dzieci muszą nauczyć się mierzyć ze swoim strachem i wracać z powrotem do swoich codziennych aktywności. Rodzice również powinni oswajać się z myślą, że przez całe życie będą obserwować swoje dzieci, kiedy podejmują ryzykowne czynności i czasem nie będą mogli ich przed tym ryzykiem ochronić.
Budując place zabaw bardzo dużą uwagę przywiązujemy do bezpieczeństwa, starając się eliminować przyczyny upadków i urazów. Zabawki na palcu zabaw powinny być bezpieczne, ale w żadnym wypadku nie powinny być złotą klatką, która pozbawia dzieci możliwości wykazywania się własną inicjatywą i rozwijania kreatywności. Dla przesadnego bezpieczeństwa nie można poświęcić atrakcyjności urządzeń zabawowych z punktu widzenia dzieci. Nowoczesne i przesadnie bezpieczne place zabaw stają się nudne i tracą swój korzystny wpływ na rozwój dzieci.
Potrzeba Poszukiwania Ryzyka
Nie ma nic złego w bezpiecznych placach zabaw, jak we wszystkim potrzebny jest jednak umiar. Należałoby wziąć po uwagę odpowiedni poziom równowagi pomiędzy bezpieczeństwem placu a zapewnieniem niezbędnej dla prawidłowego rozwoju potrzeby poszukiwania ryzyka, która sprawia, że zabawa staje się atrakcyjna.
Tym bardziej, że nudne place zabaw mogą być wykorzystywane w nieodpowiedni, niezgodny ze swoim przeznaczeniem sposób przez znudzone nimi dzieciaki i dopiero wtedy stać się prawdziwym zagrożeniem. Place zabaw, które na pierwszy rzut oka wydają się być całkiem niegroźne, np. te pokryte miękką nawierzchnią osłabiają też czujność rodziców, którzy w takim wypadku mogą rezygnować z nadzorowania swoich pociech.
Niebezpieczne czy ryzykowne?
Planując plac zabaw powinniśmy przede wszystkim rozróżnić te elementy, które umożliwiają ryzykowną zabawę od tych, które są naprawdę niebezpieczne.
-
Co na placu zabaw może być niebezpieczne?
Niebezpieczne są np. źle skalkulowane odległości między szczebelkami, spróchniałe deski lub uszkodzone liny, ponieważ grożą zerwaniem się i upadkiem w najmniej nieoczekiwanym momencie. To wady ukryte, konstrukcyjne, które nie dają dziecku szansy na rozróżnienie i stopniowanie zagrożenia, i trzeba je bezwzględnie eliminować.
Czytaj też: Kontrola Placu Zabaw
-
Bezpieczna dawka ryzyka:
Natomiast ryzykowne jest np. wspinanie się na wysokie drabinki i siatki do wspinaczki, zwłaszcza jeśli dociera się aż do ostatniego szczebelka. Ale dzieci, które nie są na to gotowe, mogą skorzystać z niższej platformy, albo innego, prostszego do pokonania wejścia. Wszystkie dzieci są takiego świadome takiego ryzyka w czasie zabawy, mogą więc odpowiednio dostosować swoje zachowanie i uważność. Zabawki, które pozwalają na odrobinę ryzyka powinny pojawić się na dobrze zaprojektowanym placu. Tak rozumiana ryzykowana zabawa jest nieodłącznym elementem rozwoju, ponieważ pozwala dzieciom uczyć się realistycznie oceniać swoje możliwości i ograniczenia, oraz podejmować wyzwania adekwatne do własnych umiejętności.
Z pomocą może nam przyjść Norma PN-EN 1176 z 2009r., określająca rygorystyczne przepisy dotyczące bezpieczeństwa placu zabaw. Oprócz wytycznych dla wykonania bezpiecznego placu zabaw dla dzieci, podkreślono w niej również dobrze widziany wpływ ryzyka na zabawę i rozwój dzieci:
Norma PN-EN 1176
„Ryzyko jest podstawową cechą zabawy i wszystkich miejsc, w których dzieci bawią się legalnie. Celem placów zabaw jest dostarczenie dzieciom sposobności do zabawy o akceptowalnym ryzyku, które są elementem pobudzającego, związanego ze współzawodnictwem i kontrolowanego nauczania otoczenia. Zaleca się, aby oferowane zabawy zachowywały równowagę między potrzebą zapewnienia ryzyka a koniecznością uchronienia dzieci przed poważnymi urazami”
Magiczne działanie ryzykownej zabawy
Korzyści z ryzykownej zabawy są bardzo różnorodne, badania obalają też popularny pogląd, według którego dzieci, które preferują ten typ zabawy są agresywne lub odstają od grupy rówieśników. W styczniu tego roku w czasopiśmie International Journal of Environmental Research and Public Health opublikowany został raport z przeglądem badań na temat związku między ryzykowną zabawą na świeżym powietrzu i zdrowiem u dzieci. Według autorów powinno się zapewnić dzieciom możliwość zabawy związanej z ryzykiem. Rekomendują oni wspieranie ryzykownych zabaw jako sposobu na promowanie rozwoju dzieci i aktywnego stylu życia.
Badacze odkryli m.in., że dzieci, które podejmują się ryzykowanej zabawy lepiej rozpoznają i radzą sobie z ryzykiem w innych sytuacjach, co wydaje się być jej naturalną konsekwencją. Oswajamy się z tym, co robimy najczęściej, a ćwiczenie w podejmowaniu ryzyka na pewno jeszcze nie raz przyda się dzieciom w życiu.
Co ważniejsze jednak, dzieci te wcale nie stają się bardziej agresywne, wręcz przeciwnie. Ryzykowna zabawa pozwala im lepiej rozwiązywać konflikty i problemy z rówieśnikami, co widać przede wszystkim pośród chłopców. Ci, którzy lubią ryzykowne zabawy są bardziej lubiani , zyskując popularność i akceptację grupy.
Magiczne działanie ryzykownej zabawy polega na tym, że podejmując samodzielnie wyzwania o odpowiednim poziomie ryzyka, dzieci budują swoje poczucie własnej wartości, to pozwala im także bardziej skutecznie negocjować decyzje. To cenna lekcja dla młodego człowieka, która prowadzi do niezależności i odwagi w wyrażaniu własnego zdania- co jest niezbędne w konfliktowych sytuacjach.
Wpływ ryzyka na zdrowie dzieci
Oprócz wspierania umiejętności poznawczych i kompetencji społecznych ryzykowna zabawa ma też pozytywne skutki dla zdrowia. Ponieważ rozwija zdolności motoryczne, pozwala dzieciom wykorzystywać swoje możliwości i zachęca do ruchu. To wszystko w konsekwencji obniża negatywne skutki zdrowotne związane z siedzącym trybem życia, do którego powoli przyzwyczajają się dzisiejsze dzieci.
To bardzo ważne, aby dzieci miały możliwość uczyć się mierzenia ze swoim strachem, po odrobinie przygody mogą przecież zawsze bezpiecznie wrócić z powrotem do swoich codziennych aktywności. Rodzice z kolei, powinni stopniowo oswajać się z myślą, że przez całe życie będą musieli obserwować je, kiedy podejmują ryzykowne czynności i czasem nie będą w stanie ich przed tym ryzykiem ochronić- to naturalna konsekwencja dojrzewania.
W końcu jak pokazuje historia Stefani, której syn „złamał rękę, ale wszystko jest w porządku”:
Złamana kończyna to nie koniec świata
Czasem lepsza jest złamana kończyna, niż złamany duch:
-Bezpiecznej Zabawy!
Czytaj też: Czy prosty plac zabaw rozwija kreatywność?
Place zabaw oferuja dzieciom unikalne mozliwosci dzialania i zabawy. Dzieci uwielbiaja szukac granic swoich umiejetnosci. Z tym zwiazane zawsze jest ryzyko upadku. Dobry dobor konstrukcji placu zabaw oraz bezpiecznej nawierzchni pod urzadzeniami mozemy zminimalizowac ryzyko wiekszych obrazen.